NOORD-HOLLAND - Noord-Hollanders zijn over het algemeen gezond, veel aan het werk en hebben goede toegang tot het openbaar vervoer, cultuur en andere voorzieningen. Minder goed gaat het met het woningtekort en de hoge huizenprijzen. Ook zijn er uitdagingen op het gebied van klimaat en natuur, zoals hittestress, CO₂-uitstoot en de achteruitgang van de biodiversiteit. Dit blijkt uit de nieuwste versie van de Brede Basismonitor Noord-Holland.


De monitor geeft een overzicht van economische, sociale, ruimtelijke en ecologische ontwikkelingen in de provincie: de brede welvaart van Noord-Holland. De Brede Basismonitor richt zich in totaal op tien thema's, onderverdeeld in 69 indicatoren. Elk thema is afgebeeld als een grote taartpunt waarin indicatoren zijn weergegeven als blokjes.

Gedeputeerde Esther Rommel: 'Deze monitor biedt een breed en samenhangend beeld van welvaart. Het gaat niet alleen om zaken als werkloosheid of inkomen, maar ook over gezondheid, bereikbaarheid en de natuur. Juist dankzij die brede insteek is de monitor relevant voor álle beleidsdomeinen van de provincie.'

Hieronder leest u per thema over de belangrijkste uitkomsten van de nieuwste Brede Basismonitor.

Welzijn

De nabijheid van voorzieningen is in het grootste deel van Noord-Holland goed. Bassischolen, bibliotheken en culturele voorzieningen liggen dichterbij dan in andere provincies. De afstand tot basisscholen is wel iets toegenomen. Onze provincie heeft veel stedelijk groen, maar minder recreatieruimte dan gemiddeld. Ook de tevredenheid met leven en vrije tijd ligt iets onder het landelijk gemiddelde.

Gezondheid

Vergeleken met andere provincies zijn Noord-Hollanders relatief gezond. Bij drie van de vier indicatoren scoort Noord-Holland beter dan de meeste provincies. Wel is de ervaren gezondheid afgenomen tot het landelijk gemiddelde en vertoont een dalende trend.

Samenleving

Binnen het thema samenleving valt het hoge en toenemende vertrouwen in anderen op. De opkomst bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2023 was iets hoger dan in 2019, en het vertrouwen in instituties bleef stabiel. Het aantal vrijwilligers is flink gestegen. Noord-Holland blijft qua sociale cohesie wat achter, al liggen sociale contacten rond het landelijk gemiddelde.

Economie

De Noord-Hollandse economie is groot en groeit gestaag, met een bruto binnenlands product per inwoner boven het landelijk gemiddelde. Toch is het consumentenvertrouwen negatief en is het besteedbaar inkomen licht gedaald — al blijft het bovengemiddeld. Het huishoudvermogen blijft achter door het lage aandeel koopwoningen, en problematische schulden komen relatief vaak voor. Het grondstoffengebruik daalt, maar dit lijkt nog niet direct toe te schrijven aan circulaire economische groei.

Werk

Het beeld bij het thema werk is grotendeels positief. Veel mensen hebben een baan, de werkgelegenheid is hoog en de werkloosheid redelijk laag. Noord-Holland kent momenteel de laagste spanning op de arbeidsmarkt van alle provincies. Wel ligt het aantal voortijdig schoolverlaters iets boven het landelijk gemiddelde. Het aantal circulaire banen in Noord-Holland stijgt al jaren licht, maar de totale hoeveelheid banen stijgt twee keer zo snel.

Bereikbaarheid

Bereikbaarheid laat een licht positief beeld zien. Noord-Hollanders wonen gemiddeld dicht bij een OV-halte en het gebruik neemt toe, al ligt het nog onder het niveau van vóór corona door meer thuiswerken. De waardering voor het busvervoer blijft hoog. Noord-Hollanders bewegen meer dan gemiddeld, al is het aantal wandelaars en fietsers iets gedaald. De doorstroming op provinciale wegen is verslechterd. Het aantal verkeersslachtoffers nam toe, maar het aantal verkeersdoden daalde.

Ruimte en wonen

Ruimte en wonen laat een gemengd beeld zien. De leegstand op de kantorenmarkt is hoger dan gewenst, maar nog in balans. Op bedrijventerreinen is de leegstand juist te laag door schaarste. Het woningtekort is groot, de prijzen zijn hoog en de woontevredenheid blijft achter. Hoewel er genoeg bouwplannen zijn, komt de realisatie nog onvoldoende op gang. Met name in Amsterdam is het aantal verleende bouwvergunningen gedaald. Noord-Holland is relatief sterk verstedelijkt. Positief is dat het aantal rijksmonumenten met een restauratie-opgave is gedaald.

Natuur

De scores voor natuur zijn negatief. De biodiversiteit daalt in Noord-Holland, in tegenstelling tot de landelijke trend die een lichte stijging laat zien. De provincie heeft relatief weinig natuurgebied en groenblauwe ruimte per inwoner. Het percentage ingerichte natuur ligt op 92 procent van de totale doelstelling voor 2027.

Milieu

De milieuscores laten een gemengd beeld zien. Noord-Holland scoort onder het gemiddelde op externe veiligheid, geluid en licht. De lichtbelasting daalde sinds 2020, maar stijgt weer sinds 2023. De luchtkwaliteit is verbeterd. Bij stikstof zijn zowel de emissie van ammoniak als van stikstofoxiden gedaald. Zwemwater voldoet aan de norm: binnenwater is gemiddeld goed, de kust zelfs uitstekend. Ook de grondwaterkwaliteit is positief. Geen enkel oppervlaktewaterlichaam voldoet echter aan de Kaderrichtlijn Water (KRW).

Klimaat

Het thema klimaat scoort licht negatief, ondanks dat de CO₂-uitstoot daalt en het aandeel hernieuwbare energie toeneemt. Het energieverbruik daalt wel, maar blijft achter ten opzichte van de doelstellingen. In 2022 daalde het energieverbruik vooral door de hoge energieprijzen. Noord-Holland is daarnaast kwetsbaar voor hittestress, overstromingen en bodemdaling.

Meer weten?

De provincie ververst de Brede Basismonitor NH jaarlijks met data die de provincie zelf verzamelt en met data uit landelijke openbare bronnen zoals van het CBS, RIVM en het PBL. Deze update gebeurt voor het zomerreces. De Brede Basismonitor Noord-Holland is hier te bekijken.

De monitor is ontwikkeld met hulp van het onderzoeksbureau PON & Telos. De techniek achter de website en het databeheer wordt verzorgd door ABF Research.